Een puber in huis die op maandagochtend nog last heeft van die avond stappen? Hieronder 5 argumenten om de nachtbraker te overtuigen dat slaaptekort zijn prijs heeft.
1. Meer boze en depressieve buien
Wie in het weekend veel later slaapt dan door de week, heeft meer kans op depressieve klachten en suïcidale gedachten. Als je te weinig slaapt, ben je overdag minder alert, presteer je minder goed en word je sociaal minder handig. Slaaptekort zorgt namelijk dat je brein minder goed werkt. Daardoor is het lastiger om emoties te beheersen na een korte nacht. Meer boosheid of tranen in frustrerende situaties, eindeloos gegiebel en snelle irritatie kunnen het gevolg zijn. Zo kan een slechte nacht zorgen voor een vervelende dag, die weer een slechte nacht tot gevolg heeft. Een tijdelijk slaaptekort kan zo langdurige slaapproblemen en psychische problemen in de hand werken.
2. Minder mooi
Een tekort aan slaap heeft een flinke weerslag op het uiterlijk en de aantrekkelijkheid van mensen. Onderzoekers van het Zweeds Karlinska Instituut onderzochten de wetenschappelijke basis voor het schoonheidsslaapje. Ze fotografeerden deelnemers na een normale nacht en na een kort nachtje van vijf uur, en legden deze voor aan een groep ongetrainde deelnemers, die niet wisten wat het doel van het experiment was. Zij beoordeelden de mensen op de foto na een korte nacht als aanzienlijk minder aantrekkelijk, gezond en uitgerust dan na een lange nacht. Kortom: wie mooi wil zijn, moet zorgen voor een goede nachtrust.
3. Zin in vet en suiker
Steeds duidelijker wordt dat slaaptekort zorgt voor meer trek. Na een korte nacht heb je meer behoefte aan stoffen zoals suiker, middelen die (tijdelijk) energie geven. Vooral ’s avonds krijg je daardoor meer zin in eten, bij voorkeur met veel calorieën. Na één of meer nachten slecht slapen eten mensen daardoor 6% meer dan ze normaal doen. De balans tussen hormonen die de eetlust beïnvloeden (greline en leptine) wordt verstoord door slaaptekort. Daardoor krijg je zin in eten, terwijl je lichaam eigenlijk geen voeding nodig heeft. En juist als je moe bent, is het lastiger om dit soort verlangens te weerstaan.
4. Slechtere schoolprestaties
Wie te weinig slaapt heeft meer moeite om informatie op te slaan. Dat komt doordat de hippocampus minder actief is na een korte nacht. Leren, concentreren, problemen oplossen en luisteren is dan lastiger. Geen wonder dat slaaptekort invloed heeft op schoolprestaties. Wie vaak slaperig is tijdens de lessen, heeft ook vaak slechtere cijfers.
Vooral jongeren die moeite hebben om op tijd te gaan slapen, kunnen overdag moeilijk bij de les blijven en presteren minder goed op school. Hun slaapritme zit ze in de weg.
5. Meer ongelukken
Tot slot kan slaaptekort ook voor levensgevaarlijke situaties in het verkeer zorgen, en al helemaal voor onervaren bestuurders. Het verkeer vraagt veel alertheid. Vooral ’s nachts is dat lastig, want dan is het lijf ingesteld op rust, niet op inspanning. Wie bovendien ook nog te weinig heeft geslapen, is nog minder alert. Dat effect is al na één nacht slecht slapen te zien aan de reactiesnelheid. Gevolg is dat jongeren die slaaptekort hebben, vaker betrokken zijn bij verkeersongevallen.
Meer lezen: van Hasselt (2014) Pubers en uitgaan – de kicks, de risico’s en de uitdagingen voor opvoeders. Amsterdam, Uitgeverij Boom.
Reactie schrijven